Donderdag, twaalf uur in de middag. Aan de Draaiweg in Utrecht, voor de ingang van de Sint-Josephkerk, worden wat oude, gammele stoelen in een halve kring gezet. Eerst zijn er genoeg, maar omdat er telkens weer een student bij komt, wordt er al snel uitgebreid met plekjes op de stoeptegels.
Dit zijn ze: de afstudeerlichting van Theatre Design 2022, de Theatervormgevers van HKU Theater in Utrecht.
Analytisch
De opbouwwerkzaamheden voor hun expositie in het voormalige kerkgebouw zijn in volle gang. Door de glas-in-lood-ramen schijnt het licht van een warme middag in juni. In een hoek ligt een kolossale berg kerkbanken. Overal wordt gezaagd, geschuurd, getekend, geschilderd, gekeken, gerekend, gepiekerd – overal wordt kunst gemaakt.
Maar nu even niet, want nu zitten de studenten in een rommelige cirkel en denken ze na over de vraag die hen net is gesteld. De stilte duurt lang, erg lang – maar dan volgt een heel mooi antwoord. ‘Ja, docenten moeten vaak even aan ons wennen. Als je een vraag aan ons stelt, valt vaak eerst zo’n lange stilte. Je denkt dan: o jee, er gebeurt niets. Maar er gebeurt juist heel veel. We zijn gewoon nogal analytisch.’
Nogal divers
En nogal divers. Kijk maar naar de waaier aan thema’s van hun exposities: biculturaliteit, seksualiteit, mentale gezondheid, inclusie en diversiteit, geëngageerd makerschap, de magie van theater, de betekenis van haar (als in: op een mensenhoofd) (als in: in alle mogelijke aspecten) zintuigelijke prikkelingen die herinneringen in zich dragen, de rol van technologie in de toekomst, de vraag wanneer je nog mens bent, Micky Mouse als verloren icoon van de American Dream – en ga zo nog maar even door.
Je eigen beeldtaal
Uniek aan HKU Theater is, volgens de studenten, dat deze school geen regieopleiding heeft. ‘Dat betekent voor ons als theatervormgevers dat we vaak in collectieve maakprocessen hebben gezeten. We zijn veel meer opgeleid als autonome makers dan uitvoerende ontwerpers.’ Maar ook de studenten in de groep die zich wél het prettigst voelen in die laatstgenoemde rol, hebben veel gehad aan die zelfstandigheid. ‘Je krijgt veel meer inzicht in je eigen thematiek, je eigen beeldtaal. Je bent niet zomaar een pion. Om het hier te redden, moet je heel sterk je eigen weg vinden. Je definieert je opleiding tijdens je opleiding.’
Ondernemend
Wat betekent het dat ze nu zijn afgestudeerd? Dat verschilt per persoon; de ene staat te popelen om het werkveld in te gaan, de ander is nog veel meer zoekende. Wat hun gemene deler is? ‘Misschien wel het besef: wat er nu ook gaat gebeuren, ik moet nu zelf mijn weg gaan vinden. En dat is wat de opleiding ons heeft meegegeven: dat we ondernemend genoeg zijn gemaakt om het te kunnen redden.’
Dit zijn ze
Langzamerhand verliest de cirkel van stoelen en op-de-grond-zitters zijn vaste vorm. De ene moet alvast weer door, de ander eet nog gauw even een boterham. En hé, komt er gewoon nog een klasgenoot bij staan? ‘Dit moet je er wel bij schrijven, dat er gewoon na drie kwartier nog iemand bij kwam. Dat zegt wel iets.’
Dus: dit zijn ze, de theatervormgevers uit Utrecht. Soms zijn ze een cirkel, soms niet, maar allemaal zijn ze afgestudeerd in 2022: Stella van den Berg, Naida Gomes Amorim, Toby Immerzeel, Dan Majdub, Danique van der Mik, Leoni Pirenne, Evan Rouschop, Freek Veneman, Evelien Jager en Wine de Smet.
Dit is de afstudeerlichting van HKU Theatre Design 2022.
